Page 14 - KÜÇÜKÇEKMECE İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ DERGİSİ

Eserleri Muhammed’e hasret ve hayranlığını büyük bir içtenlikle dile
getirmiştir. Toplum içinde karşılıklı saygı ve sevgi Yunus’un
Yunus Emre’nin bilinen iki eseri vardır. üzerinde durduğu konulardandır. Öğrencilerin hocalarına karşı
gelişleri, çocukların anaya babaya isyan edişleri, hocaların
1.Risâletü’n-Nushiyye: Risâletü’n-Nushiyye/Öğüt Kitabı, görevlerini unutmaları, mütegallibenin hürmet görmesi, helal
M.1307 yılında mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır. Tamamı kazancın yerini haramın alması Yunus’un acı acı şikâyet ettiği
600 beyittir. hususlardır.
2. Dîvân: Yunus’un Dîvân’ı, Risâletü’n-Nushiyye ile Yunus’a göre, insan adalete değer verdiği derecede
birlikte 1307 senesinde tertip edilmiştir. Bu eserler birer ahlaki hareket etmiş olur. Adalet ahlakın temel ilkelerinden
şiir kitabıdırlar. Ayrıca Yunus’un dinî kültürü çok zengindir. biridir. Adil davranan kişi, er geç bu fiilinin karşılığını alacaktır.
Düşüncelerini son derece akıcı bir tarzda Türkçe olarak şiir Yunus’a göre, erdemli olmak da ahlakı gözetmek demektir.
hâlinde dile getirmiştir. Eserlerinin her ikisi de manzumdur. Böyle bir kimse yapacağı işin önünü ve sonunu düşünür. Hiçbir
Şiirlerinden anlaşıldığına göre Yunus Emre çok gezen bir şeyde hile yapmaz. Ölçülülükten ayrılmaz. İnsan kendisi için
derviştir. Azerbaycan, İran ve birçok Anadolu ilini dolaştığı istemediği bir şeyi başkası için de istememelidir.
anlaşılmaktadır. Bu şiirlerinde Yunus; kendi milletinin
sınırlarını aşmış, evrensel bir tutum güttüğünü göstermiş, Kaynaklara göre dili, düşünce sistemi, geleneğe bağlılığı,
hangi ırktan olursa olsun bütün insanlara saygı ve sevgi çevresi ve hayat tarzıyla Türk ve millî olan Yunus Emre’nin
duyulmasını salık vermiştir. dünyasını “Allah aşkı, tevhit düşüncesi, ahlak ve gelenek” gibi
dört önemli kavram oluşturur. O, düşüncelerini şiirle ifade
Yunus soyu, yeri ve töresi ne olursa olsun bütün milletleri ederken sade fakat derindir.
sevdiği gibi, mezhep ve din bakımından da geniş bir hoşgörü
örneği vermiştir. Yunus’a göre ahlak, insani olmayan davranışları terk
edip ilahi yaradılışa yönelmektir. Ahlaki olmayan davranışlar,
Yunus’un ilahileri daha söylenip yazıldığı günden itibaren Yunus’un sözlüğüne “yaramaz” kelimesiyle girer. “Yaramaz”
dilden dile dolaşmaya, ezberlenip okunmaya başlanmış, 14. davranışların “yarar” davranışlara dönüştürülmesi, insan-ı
yüzyıldan itibaren de Rumeli abdalları (dervişleri) vasıtasıyla kâmil olmanın esasıdır. İnsanı insan yapan öz yaratılışındaki
Osmanlı fetihlerine paralel şekilde bütün Türk-İslam aşk cevheridir. Ona göre aşk, var olmanın yegâne sebebidir.
coğrafyasına yayılmıştır. Akıncı ocaklarında ve zaviyelerde
besteli Yunus ilahilerinin okunduğu bilinmektedir. Onun etkisi
günümüzde de devam etmektedir. Yunus özellikle Türklerin
yaşadığı coğrafyada birlik, sevgi ve ahlak felsefesinin ortak
dili olmuştur.

Yunus’un tespit edilen 417 şiiri bulunmaktadır. Yunus
Emre, yazmış olduğu şiirleriyle Batı Türkçesi yahut Oğuz
Türkçesi de denilen Eski Anadolu Türkçesinin edebîleşme
evresinde çok önemli rol oynayan ilk Türk şairidir.

Yunus Emre Türk tasavvuf edebiyatı sahasında kendi
adıyla anılan bir üslubun kurucusudur. O, Türkistan’da Ahmed
Yesevî ile başlayan hikmet geleneğini Anadolu’da ilahileriyle
devam ettirmiştir. Şiirleri daha yaşadığı asırda dilden
gönüllere işlemiş, dalga dalga büyük bir coğrafyada besteli
olarak okunur hâle gelmiştir.
Sonuç
O, az kelimeyle çok şey ifade eden bilge bir şairdir. Bu
sebeple kendinden sonra yüzlerce şairi etkilemiştir. İslam Yunus Emre, Türk düşünce tarihinin büyük
dininin hakikatini derinden kavrayıp yaşamış olan bu büyük şahsiyetlerinden biridir. Yunus’un görüşlerini dinsel çerçeve
gönül; ilahilerinde aşkın verdiği coşkuyla bütün insanlığı içinde mütalaa etmek gerektir. Yunus, Tanrı’ya içten inanmış
sevgiye, kardeşliğe, merhamet ve şefkate, birliğe, eşyanın ve bağlanmıştır. Tanrı sevgisini son derece açıklık ve kolaylıkla
gerçeğine davet etmiş; onlara insan olmanın, kendini şiirlerinde dile getirmiştir. Kimi zaman Tanrı’ya kavuştuğunu
bilmenin, Hakk’a ulaşmanın yollarını anlatmıştır. ve onda yok olduğunu gösteren ifadeler de kullanmıştır.

O, insanlığa “Yaratılanı Yaradan’dan ötürü sevmeyi” öğretti. Yunus; peygamberlere, ahiret hayatına, meleklere, kutsal
“Gelin tanışalım ve işi kolay kılalım” diye birliğe davet etti. kitaplara, iyilik ve kötülüğün Tanrı’dan geldiğine inanmaktadır.
“Sevelim sevilelim” deyip dünyanın kimseye kalmayacağını
bildirdi. Davası olanın manasının olmayacağını söyledi gitti. Yunus büyük bir ahlakçı, büyük bir hümanist ve ilahi
sevginin değerini belirten büyük bir düşünürdür. Aynı
Yunus ahlak temizliğini nefsinde gerçekleştirmiş bir zamanda Türklüğün iftihar edeceği büyük bir tasavvuf şairidir.
mutasavvıftır. Tuttuğu yol Hz. Muhammed’in yoludur. Bütün insanlığa hitap eden büyük şairlerden olan, şiirleriyle
Yunus onun sabrını, tevazuunu, şefkatini, iyi niyetini, Türkçeyi bir aşk ve mana dili hâline getiren Yunus Emre;
yardımseverliğini, adaletini, faziletini, hasılı bütün üstün Türkçeyi sanatçı duyarlılığıyla kullanmasındaki dehasının yanı
vasıflarını bizzat uygulamaya çalışmıştır. Şiirlerinde Hz. sıra Türkçe tasavvuf ve mana dilinin kurucusu olarak biliniyor.

12 KÜÇÜKÇEKMECE MİLLÎ EĞİTİM